30 тамыз-Қазақстан Республикасының Конституция күні.

Республикалық заң консультанттары алқасы (РЗКА) «Білікті заң көмегін алуға және сот арқылы қорғалу құқығына Конституциялық қағидаттарды іске асыру» тақырыбына дөңгелек үстел өткізді.

1. Республикалық алқа төрағасы профессор, заң ғылымдарының кандидаты Серік Ақылбай Қазақстан халқы референдумда, қолданыстағы Конституцияға дауыс беру арқылы өз таңдауын жасағанын атап өтті. Конституцияның философиясы оның кіріспесінде бейнеленген, онда біздің әлемдегі алға жылжуымыздың құндылық бағдарлары нақты көрсетілген: » Бiз, ортақ тарихи тағдыр бiрiктiрген Қазақстан халқы, байырғы қазақ жерiнде мемлекеттiлiк құра отырып, өзiмiздi еркiндiк, теңдiк және татулық мұраттарына берiлген бейбiтшiл азаматтық қоғам деп ұғына отырып, дүниежүзiлiк қоғамдастықта лайықты орын алуды тiлей отырып, қазiргi және болашақ ұрпақтар алдындағы жоғары жауапкершiлiгiмiздi сезiне отырып, өзiмiздiң егемендiк құқығымызды негiзге ала отырып осы Конституцияны қабылдаймыз. «. Мұның терең мәні бар.

2. Мен, заң ғылымдарының докторы, профессор, еліміздің Конституцисы адам құқықтары саласындағы барлық халықаралық стандарттарға, адам құқықтары туралы Биллге, Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіге, Адам құқықтары мен негізгі бостандықтарды қорғау туралы Еуропалық конвенцияға сәйкес келеді деп көрсеткен болатынмын. Бұл Еуропа Кеңесінің Венеция комиссиясының шешімдерінде айтылған. Бүгінгі күні Адам құқықтары туралы конституциялық нормаларды іске асыру, заңдар мен заңға тәуелді актілердің Конституцияға сәйкес келуі, оған тиімді конституциялық бақылау жүзеге асырылуы үшін толыққанды және тиімді заң жобалау жұмысы маңызды болып табылады. Осы бағытта әлі де үлкен жұмыс алда.
3. Осы қағидаттардың жүзеге асуын Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жариялаған «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» , «Әділ қоғам мен тиімді мемлекет»тұжырымдамаларында іске асыруда. Олар демократия, Адам құқықтары мен бостандықтарының басымдығы туралы, идеологиялық және саяси сан алуандық, барлығының заң мен сот алдындағы теңдігі туралы, әділ сот арқылы қорғалу құқығы, кез келген негіздер бойынша кемсітушілікке тыйым салу туралы, азаматтың мемлекетті басқарудағы құқығы туралы, сайлау және сайлану құқығы туралы, қоғамдық бақылау, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы конституциялық принциптер мен нормаларды айқын көрсетеді.
4. Билік пен азаматтық қоғамның тікелей диалогын – Ұлттық қоғамдық сенім кеңесін құру, мемлекеттің демократиялық құндылықтарға, құқық үстемдігі және адам құқықтары қағидаттарына бағытталған қозғалысындағы прогрессивті қадам және маңызды оқиға болды. Осы алаңда Мемлекет басшысы саяси реформалардың маңызды пакеттерін атап айтты.
5. Қазақстанның заңгерлер одағының Нұр-Сұлтан қаласы филиалының төрағасы Серік Беркамалов Конституцияның 13 -бабы — «әркім өз құқықтары мен бостандықтарын сот арқылы қорғауға құқылы және білікті заң көмегін алуға құқылы» деп атап өтті. Заң консультанттарының білікті заң көмегін көрсетудің мемлекеттік, қоғамдық құқықтық маңызы бар, себебі бұл жеке азаматтарға, ұйымдарға және басқа да субъектілерге қажет, сонымен қатар мемлекеттің өзіне де қажет. Ол сондай -ақ бірыңғай Республикалық алқасын және осы институт пен аталған құқықтық қатынастарды одан әрі дамыту туралы Конституциялық Кеңестің шешімін орындылығын көрсетті.
6. Нұр-Сұлтан қаласының заң кеңесшілері палатасының төрағасы Ануарбек Сқақов заң көмегін қажет ететін адамдардың тобын кеңейтуін керек екенін атап өтті. Сонымен қатар, заңгерлерді іріктеуге қатаң талаптар қою қажет, өйткені әлемде заңгер элиталық және жауапты мамандықтардың бірі болып саналады.
7. Дөңгелек үстел мәселелерін талқылауы елімізде жетіспейтін білікті заң көмегін тиімді сапалы көрсету қажеттілігімен айқындалған.
8. Дөңгелек үстелге елімізге танымал заңгерлер, ғылыми қызметкерлер, ҮЕҰ және БАҚ өкілдері қатысты.

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың жүргізіп жатқан барлық реформалары – демократияландыру, қоғамдық қатынастарды ырықтандыру, азаматтарымыздың конституциялық құқықтарын қорғаудың тиімділігін арттыру жөніндегі алға жылжу екенін атап өткеніміз жөн.

Началась «конституционная» неделя.

30 августа – День Конституции Республики Казахстан.

1. Республиканская коллегия юридических консультантов (РКЮК) провела круглый стол на тему: «Реализация конституционных принципов на получение квалифицированной юридической помощи и права на судебную защиту».
2. Председатель Республиканской коллегии профессор, кандидат юридических наук Серик Акылбай отметил, что народ Казахстана сделал свой выбор, проголосовав на референдуме за действующую Конституцию. Философию Конституции, нашего Основного закона, отражает ее преамбула, где четко указаны ценностные ориентиры нашего движения вперед в этом мире: «мы, народ Казахстана, объединенный общей исторической судьбой, созидая государственность на исконной казахской земле, сознавая себя миролюбивым гражданским обществом, приверженным идеалам свободы, равенства и согласия, желая занять достойное место в мировом сообществе, осознавая свою высокую ответственность перед нынешним и будущими поколениями, исходя из своего суверенного права, принимаем настоящую Конституцию». И в этом глубокий смысл.
3. Мною, доктором юридических наук, профессором было указано, что наша Конституция соответствует всем международным стандартам в области прав человека, Биллю о правах человека, Международному пакту о гражданских и политических правах, Европейской конвенции о защите прав человека и основных свобод. Это отмечено в решениях Венецианской комиссии Совета Европы. На сегодняшний день важным является реализация конституционных норм о правах человека на практике, полноценная и эффективная законопроектная работа с тем, чтобы законы и подзаконные акты соответствовали Конституции, а за ней осуществлялся действенный конституционный контроль. Вот, в этом направлении еще предстоит большая работа.
4. Реализация этих принципов на практике воплощается Президентом Казахстана Касым-Жомартом Токаевым, в провозглашенных им концепциях «слышащего государства», построении «справедливого общества и эффективного государства». Они четко отражают конституционные принципы и нормы о народовластии, приоритете прав и свобод человека, об идеологическом и политическом многообразии, равенстве всех перед законом и судом, о праве на справедливую судебную защиту, о запрете дискриминации по любым основаниям, о праве гражданина в управлении государством, о праве избирать и быть избранным, об общественном контроле, борьбе с коррупцией и многое другое.
5. Создание Национального совета общественного доверия (НСОД) – этого важного института прямого диалога власти и гражданского общества явилось прогрессивным шагом и знаменательным событием в движении государства к демократическим ценностям, принципам верховенства права и прав человека. Именно на этой площадке НСОД, Главой государства озвучивались важные и нужные пакеты политических реформ.
6. Председатель столичного филиала Казахстанского союза юристов Серик Беркамалов отметил, что статья 13 Конституции — «каждый имеет право на судебную защиту своих прав и свобод и имеет право на получение квалифицированной юридической помощи.» Осуществление юрисконсультами квалифицированной юридической помощи, имеет государственное, публично-правовое значение, поскольку она необходима как отдельным гражданам, организациям и другим субъектам, но и самому государству. Он также указал на целесообразность единой республиканской палаты и на решении Конституционного Совета о дальнейшем развитии данного института и данных правоотношений.
7. Председатель палаты юридических консультантов столицы Ануарбек Скаков отметил, что необходимо расширить круг лиц, которым необходимо эта помощь, поскольку появились еще категории лиц, которые в этом прямо нуждаются и закрыть потребность в юридической помощи, pro bono по административным, гражданским и другим правоотношениям. Также необходимо предъявлять жесткие требования к отбору самих юристов, поскольку в мире юрист — это элитная, ответственная профессия.
8. Обсуждение проблем на круглом столе обусловлено еще и необходимостью более эффективного, качественного оказания квалифицированной юридической помощи, чего так не хватает стране.
9. На круглом столе приняли участие известные в стране юристы, научные работники, представители НПО и СМИ.

Необходимо отметить, что все реформы, проводимые Президентом Казахстана Касым-Жомартом Токаевым – это движение вперед по демократизации, либерализации общественных отношений, повышения эффективности защиты конституционных прав наших граждан.

Автор: Марат Башимов