«Адал сайлау үшін»азаматтық штабы
Сайлау алдындағы үгіт туралы
Өздеріңіз білетіндей, заңнама сайлау алдындағы үгітті сайлаушыларды Президентті, Парламент, мәслихат депутаттарын, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін сайлау кезінде белгілі бір кандидатқа немесе саяси партияға қарсы немесе оған қарсы дауыс беруге қатысуға ынталандыру мақсатында қызмет ретінде айқындайды.
Осыған байланысты сайлаушыларда алдағы 20 қарашада өтетін ҚР Президентінің кезектен тыс сайлауында кандидаттардың сайлау алдындағы үгіт-насихатын қашан бастауға болатындығы туралы сұрақтар туындауы мүмкін.
1. «Сайлау туралы» ҚР Конституциялық Заңының 27-бабының 2-тармағына сәйкес сайлау алдындағы үгіт кандидаттарды тіркеу мерзімі аяқталған сәттен басталады және сайлау күнінің алдындағы күннің жергілікті уақыты бойынша нөл сағатта аяқталады.
2. Бұл норма Орталық сайлау комиссиясы бекіткен «Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Парламентінің, мәслихаттарының депутаттарының, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерінің сайлауын бұқаралық ақпарат құралдары арқылы сайлау алдындағы үгітті жүзеге асыру және ақпараттық қамтамасыз ету қағидаларында» нақтыланған: «сайлау алдындағы үгіт Президенттікке, Парламент Сенатының, партия Сенатының депутаттығына кандидаттарды тіркеу мерзімі аяқталған сәттен басталады. Парламент Мәжілісі, мәслихат депутаттығына кандидаттар ұсынған саяси партиялардың тізімдері, сондай-ақ өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне кандидаттар сайлау күнінің алдындағы күннің жергілікті уақыты бойынша нөл сағатта аяқталады».
3. Сонымен қатар, сайлау туралы Конституциялық заңның 61-1-бабы кезектен тыс президенттік сайлау Президенттің кезекті сайлауы үшін «сайлау туралы» Конституциялық заңда белгіленген ережелерге сәйкес өткізілетінін белгілейді. Сайлау іс-шараларын өткізу мерзімдерін Орталық сайлау комиссиясы айқындайды.
4. Сайлау іс-шараларын айқындау жөніндегі өз өкілеттіктерін іске асыру үшін Орталық сайлау комиссиясы өз қаулысымен 2022 жылғы 20 қарашаға тағайындалған Қазақстан Республикасы Президентінің кезектен тыс сайлауын дайындау және өткізу жөніндегі негізгі іс-шаралардың Күнтізбелік жоспарын бекітті.
5. Күнтізбелік жоспарға сәйкес алдағы кезектен тыс президенттік сайлауда сайлау алдындағы үгіт жүргізу тіркеу мерзімі 2022 жылғы 21 қазанда жергілікті уақыт бойынша сағат он сегізде аяқталған сәттен басталады және 2022 жылғы 19 қарашада нөл сағатта аяқталады.
6. Кандидатты тіркеу мерзімі аяқталғанға дейін, сайлау күні не оның алдындағы күні сайлау алдындағы үгітті жүргізу, кандидаттарға, олардың сенім білдірілген адамдарына сайлау алдындағы үгітті жүргізу құқығын іске асыру процесінде кедергі жасау, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы сайлау алдындағы үгітті жүргізу шарттарын бұзу, анонимді үгіттік баспа және электрондық материалдарды дайындау және тарату, сондай-ақ сайлау алдындағы үгіттік баспа материалдарын дайындау Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерлерде үгіт материалдарын қасақана жою, бүлдіру құқық бұзушылық болып табылады, олар үшін құқық бұзушы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген әкімшілік және өзге де жауаптылықта болады.
7. Сайлау алдындағы үгітті жүргізуге, мемлекеттік органдарға, жергілікті өзін-өзі басқару органдарына, сондай-ақ қызметтік міндеттерін атқару кезінде олардың лауазымды адамдарына, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери қызметшілеріне, Ұлттық қауіпсіздік органдарының, құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне, судьяларға, сайлау комиссияларының мүшелеріне, діни бірлестіктерге кез келген сайлау алдындағы үгіт материалдарын таратуға тыйым салынады.
Статья о предвыборной агитации члена гражданского штаба Е. Абдурасулова
Гражданский Штаб “За честные выборы”
О предвыборной агитации
Как известно, законодательство определяет предвыборную агитацию как деятельность, имеющую целью побудить избирателей принять участие в голосовании за или против того или иного кандидата или политической партии при выборах Президента, депутатов Парламента, маслихата, а также членов иных органов местного самоуправления.
В этой связи у избирателей могут возникать вопросы о том, когда можно начинать предвыборную агитацию кандидатов на предстоящих 20 ноября внеочередных выборах Президента РК.
1. Согласно п. 2 ст. 27 Конституционного закона РК «О выборах» предвыборная агитация начинается с момента окончания срока регистрации кандидатов и заканчивается в ноль часов по местному времени дня, предшествующего дню выборов.
2. Это норма конкретизирована в «Правилах осуществления предвыборной агитации через средства массовой информации и информационного обеспечения выборов Президента Республики Казахстан, депутатов Парламента, маслихатов Республики Казахстан, а также членов иных органов местного самоуправления», утвержденных Центральной избирательной Комиссией: «Предвыборная агитация начинается с момента окончания срока регистрации кандидатов в Президенты, депутаты Сената Парламента, партийных списков политических партий, выдвинувших кандидатов в депутаты Мажилиса Парламента, маслихата, а также кандидатов в члены иных органов местного самоуправления и заканчивается в ноль часов по местному времени дня, предшествующего дню выборов».
3. Кроме того, статья 61-1 Конституционного закона о выборах устанавливает, что внеочередные президентские выборы проводятся в соответствии с правилами, установленными Конституционным законом «О выборах» для очередных выборов Президента. Сроки проведения избирательных мероприятий определяются Центральной избирательной комиссией.
4. Для реализации своих полномочий по определению избирательных мероприятий Центральная избирательная комиссия своим постановлением утвердила Календарный план основных мероприятий по подготовке и проведению внеочередных выборов Президента Республики Казахстан, назначенных на 20 ноября 2022 года.
5. В соотвествии с Календарным планом проведение предвыборной агитации на предстоящих внеочередных президентских выборах начинается с момента окончания срока регистрации в восемнадцать часов по местному времени 21 октября 2022 г. и заканчивается в ноль часов 19 ноября 2022 г.
6. Проведение предвыборной агитации до окончания срока регистрации кандидата, в день выборов либо предшествующий им день, воспрепятствование кандидатам, их доверенным лицам, в процессе реализации ими права вести предвыборную агитацию, нарушения условий проведения предвыборной агитации через средства массовой информации, изготовление и распространение анонимных агитационных печатных и электронных материалов, а также изготовление агитационных печатных материалов за пределами территории Республики Казахстан, умышленное уничтожение, повреждение агитационных материалов являются правонарушениями, за которые правонарушитель несет установленную законами Республики Казахстан административную и иную ответственность.
7. Запрещается проводить предвыборную агитацию, распространять любые агитационные предвыборные материалы государственным органам, органам местного самоуправления, а также их должностным лицам при исполнении служебных обязанностей, военнослужащим Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований Республики Казахстан, работникам органов национальной безопасности, правоохранительных органов, судьям, членам избирательных комиссий, религиозным объединениям.
