Ағымдағы жылдың 14 ақпанында «Адал сайлау үшін» штаб мүшелерінің Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі мен мәслихаттары депутаттарының алдағы сайлау науқаны кезеңіндегі ахуалды бағалау нәтижелері туралы көпшілікке хабарлау мақсатында «Қазақстан заңгерлер одағы» Республикалық қоғамдық бірлестігінің кеңсесінде БАҚ үшін брифинг өтті.

Штаб басшысы-Серік Ақылбай кезектен тыс сайлауды дайындау және өткізу жөніндегі негізгі іс-шаралардың Күнтізбелік жоспарына қысқаша тоқталды. Мәселен, 2023 жылғы 18 ақпанда сағат 18:00-де кандидаттар мен партиялық тізімдерді тіркеу аяқталады.

Депутаттыққа кандидат ең алдымен сайлау құқығына ие болуы керек. Сот әрекетке қабілетсіз деп таныған, сондай-ақ сот үкімі бойынша бас бостандығынан айыру орындарындағы азаматтардың сайлануға құқығы жоқ. Парламент Мәжілісінің депутаттығына кандидат оның аумағында соңғы 10 жылда тұрақты тұратын, 25 жасқа толған Қазақстан Республикасының азаматы бола алады.

С.Ақылбай жүргізілген мониторинг нәтижелері бойынша округтік сайлау комиссиясына кандидаттың Қазақстан аумағында соңғы 10 жыл бойы тұрақты тұру бөлігінде кандидаттың сәйкестігін анықтау қиынға соққан жағдай орын алғанын, себебі бұл деректер көші-қон қызметінің деректері бойынша расталмағанын атап өтті.

Заңнама бойынша сайлау комиссиялары өкілетті органдардан алынған мәліметтерді қайта тексеруге құқылы емес. Құқықтық өрісте тұрақты тұрудың заңды фактісін растау және анықтау тек сот тәртібімен мүмкін болады.

Сот шешімінің негізінде округтіксайлау комиссиясы өз шешімін қайта қарап, кандидаттың Парламент Мәжілісінің депутаттығына кандидаттарға қойылатын талаптарға сәйкестігін анықтады.

Сондай-ақ, Әбдікәрім Ақжанов партиялық тізімдер бойынша да, бір мандатты округтер бойынша да депутаттыққа кандидаттар заң ережелерін басшылыққа алуға міндетті екенін, өйткені депутаттар заң шығару және мемлекеттік шешімдер қабылдау саласында жауапкершілік жүктемесін көтеретінін атап өтті.

Думан Жампейісов сайлау заңнамасының ықтимал бұзушылықтардың түрлерін, оның ішінде үгіт-насихат кезеңінің басталуына дейін үгіт материалдарын орналастыру, сайлау күні және оның алдындағы күні үгіт материалдарын орналастыру және т. б. туралы хабардар етті.

Қорытындылай келе Серік Ақылбай депутаттыққа кандидаттар мен партияларды сайлау науқанын Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасы шеңберінде жүргізуге шақырды.

Брифинг соңында қатысушылар БАҚ сұрақтарына жауап берді.

***

14 февраля т.г. в целях информирования членами штаба «За честные выборы» широкой общественности о результатах мониторинга общественного поля и оценки ситуации в предагитационный период предстоящих выборов депутатов Мажилиса Парламента и маслихатов Республики Казахстан в офисе Республиканского общественного объединения «Казахстанский союз юристов» состоялся брифинг для СМИ.

Руководитель штаба — Серик Ақылбай кратко остановился на календарном плане основных мероприятий по подготовке и проведению внеочередных выборов. Так, 18 февраля 2023 года в 18:00 часов завершается регистрация кандидатов и партийных списков.

Кандидат в депутаты прежде всего должен обладать избирательным правом. Не имеют право быть избранными граждане, признанные судом недееспособными, а так же находящиеся в местах лишения свободы по приговору суда. Кандидатом в депутаты Мажилиса Парламента может быть гражданин Республики Казахстан, постоянно проживающий на ее территории последние 10 лет, достигший 25 лет.

С.Ақылбай отметил, что по результатам проведенного мониторинга имел место случай, когда окружная избирательная комиссия затруднилась установить соответствие кандидата в части постоянного проживания кандидата последние 10 лет на территории Казахстана ввиду того, что эти данные не подтверждались по данным миграционной службы.

По законодательству избирательные комиссии не правомочны перепроверять полученные сведения. В правовом поле подтверждение и установление юридического факта постоянного проживания возможно только в судебном порядке.

На основании решения суда окружная избирательная комиссия пересмотрела свое решение и установила соответствие кандидата требованиям, предъявляемым к кандидатам в депутаты Мажилиса Парламента.

Абдыкарым Акжанов также отметил, чтокандидаты в депутаты как по партийным спискам, так и по одномандатным округам обязаны следовать букве закона и руководствоваться положениями закона, поскольку именно депутатам предстоит нести бремя ответственности в сфере законотворчества и принятия государственных решений.

Думан Жампеисов проинформировал о видах возможных нарушений выборного законодательства, таких как размещение агитационных материалов до начала агитационного периода, размещение агитационных материалов в день выборов и предшествующий им день и др.

В заключение Серик Ақылбай призвал кандидатов в депутаты и партии проводить предвыборную кампанию в рамках действующего законодательства Республики Казахстан.

По окончании участники брифинга ответили на вопросы СМИ.